Banken spelen een essentiële rol in de economie: zij faciliteren betalingen, verstrekken krediet en zorgen voor financiële stabiliteit. Voor particulieren bestaat al een wettelijk recht op een betaalrekening, maar voor bedrijven ligt dat anders. Dit leidt in de praktijk tot problemen, vooral voor ondernemers die geen bankrekening kunnen openen of behouden. Recent heeft de Minister van Financiën hierover een brief aan de Eerste Kamer gestuurd. Wat betekent dit voor het recht op een zakelijke bankrekening?
Het recht op een bankrekening voor particulieren
Voor particulieren geldt in Nederland en de Europese Unie een wettelijk recht op een basisbetaalrekening. Dit is vastgelegd in de Europese Betalingsrekeningenrichtlijn (2014/92/EU), die bepaalt dat banken in de EU particulieren niet zomaar mogen weigeren. Dit recht is in Nederland geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht.
Concreet betekent dit dat iedereen in Nederland, ongeacht inkomen of financiële situatie, een betaalrekening moet kunnen openen. Alleen in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij fraude of witwasrisico’s, mogen banken het openen van een rekening weigeren of een bestaande particuliere rekening sluiten. Dit recht is van groot belang voor deelname aan het maatschappelijk verkeer. Zonder betaalrekening is het immers vrijwel onmogelijk salarissen te ontvangen, rekeningen te betalen of geld over te maken.
Geen wettelijk recht op een zakelijke bankrekening
Voor zakelijke rekeningen ligt de situatie anders. In Nederland bestaat geen wettelijke verplichting voor banken om bedrijven een betaalrekening aan te beiden of te laten behouden. Dit betekent dat banken in principe vrij zijn klanten te weigeren, mits zij zich houden aan algemene zorgplichten en mededingingsregels.
Banken hanteren steeds strengere eisen voor het openen en aanhouden van zakelijke rekeningen. Dit komt onder andere door regelgeving rondom anti-witwasbeleid en de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. In de praktijk leidt dit ertoe dat bepaalde sectoren of ondernemersgroepen moeite hebben een zakelijke rekening te openen. Vooral start-ups, zelfstandigen en organisaties die actief zijn in risicosectoren (zoals cryptodiensten of de horeca) lopen hiertegen aan.
Daarnaast zijn vele gevallen bekend waarin banken bestaande zakelijke rekeningen opzeggen, vaak zonder duidelijke motivering. Dit kan grote gevolgen hebben voor ondernemers, die zonder bankrekening nauwelijks kunnen opereren.
Oproep aan de Europese Commissie
Op 20 maart 2025 heeft de Minister van Financiën, in samenwerking met Finland, een brief aan de Europese Commissie gestuurd over het voorbereiden van wetgeving voor het recht op een zakelijke rekening. Hierin erkent de minister de problemen die ondernemers ondervinden bij het verkrijgen en behouden van een zakelijke rekening. De brief bevat drie belangrijke punten:
- Geen wettelijk recht, maar wel een basisvoorziening
De minister stelt dat op dit moment geen absoluut recht op een zakelijke rekening bestaat. Door de minister wordt erkend hij dat zakelijke rekeningen een basisvoorziening vormen voor het functioneren van bedrijven en de economie. - Noodzaak tot strengere eisen bij handhaving door banken
Banken hanteren strenge eisen bij het openen van zakelijke rekeningen en beëindigen soms zonder duidelijke reden bestaande rekeningen. De minister wijst op de noodzaak hier evenwichtiger mee om te gaan en proportionaliteit te waarborgen. - Verkenning van mogelijke maatregelen
De minister onderzoekt of aanvullende maatregelen nodig zijn ondernemers beter te beschermen. Dit kan variëren van strengere regels voor banken tot een wettelijk recht op een zakelijke rekening, vergelijkbaar met de regeling voor particulieren.
Deze brief is een belangrijke stap, omdat de overheid hiermee het probleem erkent. De vraag is nu welke vervolgstappen worden genomen.
Conclusie
De brief van de minister laat zien dat in de politiek een groeiend bewustzijn is over de problemen rondom zakelijke bankrekeningen. Toch is het nog niet gekomen tot een concrete oplossing. Ondernemers blijven afhankelijk van de bereidwilligheid van banken, zonder wettelijk vangnet.
Gezien het belang van een zakelijke betaalrekening voor de economie en het maatschappelijk verkeer, ligt een wettelijk recht voor de hand. Dit betekent niet dat banken ondernemers zonder meer moeten accepteren, maar wel dat een duidelijke norm moet komen voor klantacceptatie en het beëindigen van zakelijke rekeningen.
De komende tijd zal blijken of de politiek verdere stappen onderneemt. Ondertussen blijft het voor ondernemers belangrijk zich bewust te zijn van hun rechten en, waar nodig, bezwaar te maken tegen onterechte weigeringen of opzeggingen door banken.
Forsyte Advocaten heeft in het verleden veelvuldig cliënten met succes bijgestaan die problemen ondervonden met hun zakelijke rekeningen. Ondervindt u momenteel problemen met uw zakelijke rekening? Aarzel dan niet contact op te nemen met ons.
